NOTA RINGKAS SEJARAH T3 BAB 6

BAB 6 : KESAN PENTADBIRAN BARAT TERHADAP EKONOMI DAN SOSIAL

6.1 - Pengenalan Ekonomi Moden Oleh Kuasa Barat di Negara Kita

1. Modal

(i) perlombongan 

Negeri Melayu: Lombong bijih timah bawah tanah terpanjang dan terdalam dunia di Sungai Lembing, Pahang 1888. British menggubal enakmen dan undang-undang bagi menguasai industri bijih timah. Syarikat Malayan Tin Dredging dan Gopeng Consolidated.

 Sarawak: emas (orang cina di Bau, Syarikat Borneo Berhad), Charles Brooke memberikan hak monopoli antinomi kepada Syarikat Borneo Berhad di Bau dan Kuching. Arang batu di Sadong. The Anglo Saxon Petroleum Company 1882. Petroleum di Miri 1910. Kilang manapis minyak di Lutong, Miri.

 Sabah: emas (Sungai Segama oleh orang cina. SBUB membawa pemodal Eropah memperkenalkan teknologo melombong emas. Arang batu(Silimpopon, Sandakan,Labuan oleh Syarikat Cowie Harbour Coal)

(ii)  Pertanian Komersial

Negeri Melayu:lada hitam, buah pala, cengkih di Pulau Pinang, Singapura untuk eksport. Tebu di Seberang Perai(Pusat pengeluaran gula 1880), Perak. Kopi (1880 eksport Negara)di Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Johor. Kelapa sawit di Kuala Selangor( Perancis 1917), Johor ,Perak. Ubi kayu di Melaka, Negeri Sembilan, Selangor. Teh Ceylon Cameron Highlands( Sime Darby, Guthrie)

 Sarawak: lada hitam di Kuching-Serian, Sarikei-Maredong, sagu pokok rumbia di Sungai Igan, Oya, Mukah, Bintulu

 Sabah: tembakau di Lahad Datu, Tawau, Kinabatangan, Sandakan, pasaran baik di Eropah, London Borneo Tobacco Company.

(iii) Getah 

Negeri-negeri Melayu -  Guthrie, Sime Darby, United Plantations, Harrisons&Crossfield, Boustead Buttery Estate di Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Johor.

 Sarawak: Brooke tidak menggalakkan pembukaan ladang getah, melindungi ekonomi penduduk daripada eksploitasi Barat, Syarikat Borneo Berhad diberi kebenaran, tanaman eksport Sarawak 1910.

 Sabah: Taman Percubaan Kerajaan, Sandakan 1882. SBUB di Bongaya, Sungai Labuk. Jesselton pusat perdagangan getah. British North Borneo Pra Rubber, British North Borneo Company, Langkon Borneo Rubber Company Limited.

2. Teknologi 

(i) Perlombongan

Negeri-negeri Melayu - 1929 , ada 107 buah kapal korek milik syarikat Eropah ; Pahang Consolidated Company Limited , Syarikat Malayan Tin Dredging dan Gopeng Consolidated.  Eastern Smelting Company dan Straits Trading Company untuk biji timah 

Sarawak - Melombong antimoni di Bau dengan kaedah moden , kilang melebur di Kuching dan Bau , Antimoni dipasarkan ke Singapura

Sabah - Terowong Tanjung Kubong , Labuan = tapak aktiviti perlombongan arang batu (1849-1911)

(ii) Pertanian 

Negeri- negeri Melayu - Pengarah Taman Botanikal Singapura = H.N Ridley , 1897 memperkenalkan teknik torehan sistem ibedem atau sistem torehan tulang ikan hering , teknik membungkus anak-anak pokok getah di dalam arang yang lembab. 

Sarawak - Kilang proses lada hitam di Betong kekalkan pertanian tradisional 

Sabah-  awal abad ke-20 pekerja mengasingkan daun tembakau mengikut mutunya di sebuah kilang .

3. Buruh  

(i) Perlombongan

Negeri-negeri Melayu - British menggalakkan kemasukan buruh asing untuk mengisi kekosongan pekerjaan di kawasan perlombongan biji timah\

Sarawak -  Orang Cina melombong emas dan antimoni di Bau

Sabah- SBUB menggalakkan orang Cina untuk bekerja di sektor perlombongan emas di Sungai Segama

(ii) Pertanian

Negeri-negeri Melayu - British bawa masuk orang India ke ladang getah untuk atasi masalah kekurangan buruh

Sarawak - Kemasukan orang Cina didorong oleh Charles Brooke , 1901 orang Cina Foochow dibawa masuk ke Sarawak sebagai buruh ladang , orang Jawa turut dibawa masuk ke ladang getah 

Sabah- Orang Cina dibawa masuk untuk kerja di ladang tembakau , SBUB membentuk Lembaga Penasihat Orang Cina di Sandakan (1890) untuk menjaga kebajikan orang Cina

4. Skala Besar dan Bercirikan Eksport

(i) Perlombongan 

Negeri-negeri Melayu 

 

Sarawak 

(iii) Pertanian 

5. Tanah

·    Kawasan hutan belum diterokai /terpisah daripada petempatan penduduk .

6.2 Pentadbiran Barat Berkaitan dengan Ekonomi 

Perundangan

(i) Tanah

Negeri-negeri Melayu - 1913 , MMP meluluskan Akta Tanah Simpanan Melayu ( mana - mana tanah di dalam sesebuah negeri sebagai hak orang melayu , tidak boleh dijual , dipajak gadai atau dipindah milik kepada orang bukan Melayu ) ini bertujuan untuk melindungi kepentingan ekonomi British 

Sarawak -  1931 Land Order memperuntukkan hak milik tanah simpanan peribumi ( untuk melindungi kepentingan masyarakat peribumi daripada dicerobohi oleh kaum pendatang yang membuka tanah pertanian ) , 1933 - Land Settlement Order dikuatkuasakan . Kedua dua undang - undang ini menjadi panduan untuk Land Order 1948

Sabah - urus niaga dengan Eropah sebelum 1888 dianggap tidak sah. 1889, Proklamasi III Perlindungan Hak Peribumi. Segala urus niaga dengan Eropah, ketua peribumi mestilah diberitahu . Penduduk berhak memohon mendapatkan ganti rugi.Pegawai Daerah bertanggungjawabmenjaga hak milik tanah peribumi.

(ii) Buruh 

Sistem Kontrak - buruh Cina dibawa masuk ke negara oleh majikan , majikan menyediakan tambang perjalanan , makanan , pakaian  dan tempat tinggal 

Sistem Kangani - bermaksud ketua,tandil, mandur atau penyelia di ladang getah , pemilik ladang menghantar Kangani ke India untuk mencari tenaga buruh .

Jabatan Hal Ehwal Cina 1887, Ordinan Buruh Kontrak 1882, Tabung Imigran India 1908 memberikan kemudahan belayar percuma dari Madras

 JABATAN DAN AGENSI KERAJAAN

·    Jabatan kerja raya 1872, Jabatan pertanian 1905, Institut penyelidikan getah Malaysia 1926, Jabatan parit dan tali air 1931, Jabatan pos dan telegraf, Jabatan kereta api tanah melayu.

SYARIKAT PERWAKILAN

·    Dikenali juga Gedung Perwakilan, Crown Agent.Memiliki rangkaian sistem kewangan, insurans, syarikat perkapalan, pusat penyelidikan, perdagangan antarabangsa.

SISTEM KEWANGAN DAN INSURANS

·    Mata wang perak Sepanyol diperkenalkan 1580. Lembaga Pesuruhjaya Wang mengeluarkan wang kertas bawah Ordinan VIII menyebabkan wang kerajaan Melayu terhapus. 1939, Dolar Selat digantikan dengan Dolar Malaya.

·    Syarikat perkapalan memerlukan insurans maritime untuk melindungi kapal dagang dan muatan dibawa. Syarikat Royal Insurance Company 1860, Khean Guan Insurance Limited 1885 Pulau Pinang, Commercial Union 1919 Ipoh. Insurans nyawa, kemalangan, kebakaran, perniagaan, harta.

6.3 Kesan Ekonomi Akibat Pentadbiran Barat di Negara Kita

Pengangkutan 

(i) Kereta Api 

Negeri-negeri Melayu :

(Tahun 1885-1896) Landasan kereta api menghubungkan kawasan lombongan dengan pelabuhan untuk memudahkan biji timah dieksport ( menghubungkan bandar)

(Tahun 1897-1909) dibina menghubungkan di antara utara Tanah Melayu dan selatan apabila NNMB dibentuk

(Tahun 1910-1931) dibina menghubungkan seluruh Tanah Melayu , menambah fungsi ; membawa penumpang 

Sabah - pembinaannya bermula pada tahun 1896 di Bakau ( 13KM dari Weston ) , tahun 1900 pembinaannya untuk menghubungkan Beaufort dengan Jesselton dan Tenom . Pembinaan kereta api di Sabah bertujuan untuk kegiatan pembukaan ladang getah. 

Sarawak - Terdapat landasan kereta api menghubungkan Bau dengan Kuching yang dibina pada tahun 1917.

(ii) Pembinaan Jalan Raya 

Negeri-negeri Melayu - 

British membina jalan raya menghubungkan Kuala Lumpur dengan pelabuhan Klang ( Port Sweetentham ) 

(Tahun 1902) membina jalan raya yang lebih besar dan lebar kerana peningkatan penggunaan kenderaan bermotor .

(Tahun 1911) membina jalan raya lagi untuk menghubungkan bandar-bandar besar , kawasan yang mempunyai potensi sumber ekonomi dan pelabuhan 

(Tahun 1939) membina jalan raya yang menghubungkan semua negeri 

Sarawak - bentuk muka bumi iaitu kawasan berbukit , paya dan sungai menghalang pembinaan jalan raya di negeri ini . Di Sarawak terdapat jalan raya pendek yang tidak berturap dibina di Kuching dan Miri

Sabah - SBUB membina jalan raya menghubungkan bandar yang sedia wujud di sebelah pantai barat . Tahun 1941 terdapat kira-kira 165KM jalan raya berturap di Sabah .

(iii) Pengangkutan Udara dan Laut

Negeri-negeri Melayu - Perkhidmatan penerbangan awam  pula diperkenalkan oleh Syarikat Wearne Air Service pada tahun 1937. Penerbangan domestik antara Singapura , Kuala Lumpur dan Pulau Pinang. 

Tahun 1890, Kapal susur pantai membawa bekalan makanan , buruh , dan jentera untuk industri perlombongan bijih timah

Sarawak - Perkhidmatan perkapalan disediakan oleh Singapore and Sarawak Steamship Company di Kuching . Tahun 1924 ,  wujudnya perkhidmatan kapal terbang air bagi menghubungkan bandar Kuching dengan Singapura

Sabah -  SBUB memajukan sistem pengangkutan air . Tahun 1890 , syarikat perkapalan Straits Steamship memulakan perkhidmatan mengangkut barang dan penumpang

 

Kemudahan Pelabuhan

Negeri-negeri Melayu - Peningkatan eksport biji timah dan getah menjadikan pelabuhan Pulau Pinang , Kuala Sepetang (Port Weld) , Port Dickson ,, Melaka, Singapura dan Klang ( Port Swettentham) sebagai bandar pelabuhan yang penting di Tanah Melayu . 

Sarawak - Muncul pelabuhan Kuching , Rajang , Bintulu dan Miri 

Sabah - Muncul pelabuhan penting seperti Labuan , Kota Kinabalu , Tawau , Lahad Datu dan Sandakan 

Telekomunikasi

Negeri-negeri Melayu - Tahun 1896 talian telegraf telah dipasang menghubungkan Kuala Lumpur dan Melaka. Perkhidmatan pos bermula dia Kuala Lumpur sejak tahun 1880-an 

Sarawak - Perkhidmatan telekomunikasi diperkenalkan di Sarawak bagi melicinkan pentadbiran dan mengurus kegiatan ekonomin. Pada tahun 1897 , terdapat perkhidmatan telegraf antara bandar Kuching dan Singapura 

Sabah - SBUB memperkenalkan perkhidmatan telegraf dan radio terutamanya di bandar-bandar besar. ( boleh berhubung dengan negara lain.

6.4  Kesan Sosial Akibat Perkembangan Ekonomi di Negara Kita

1. Perkembangan Bandar

 

Negeri-negeri Melayu - Bandar-bandar baharu muncul sebagai pusat perniagaan , pusat kewangan , pusat pendidikan dan pusat pentadbiran ( Kuala Lumpur , Seremban , Taiping dan Ipoh ) 

Sarawak - Kuching ibu negeri Sarawak 1841 oleh James Brooke, orang Melayu, Cina. Banyak rangkaian jalan raya dan bangunan kerajaan. Sibu 1862, Cina menjalankan perdagangan. Miri abad 20 penemuan petroleum 1910. 

Sabah - Jesselton pusat perdagangan dan pelabuhan. Jessel Town bersempena nama Charles Jessel ditukar kepada Kota Kinabalu. Getah, landasan keretapi.

2. Pembentukan Masyarakat Berbilang Kaum 

Orang Melayu - menetap di kawasan bandar dan pekan ; melakukan kegiatan perikanan , pertanian , perniagaan , perusahaan , harta tanah , perbankan 

Orang Cina - menetap di bandar dan pekan ; terlibat dalam sektor pertanian , perniagaan, perusahaan , harta tanah , perbankan

Orang India - menetap di kawasan perladangan , pekan dan bandar ; mengambil bahagian dalam sektor perladangan , pengangkutan , dan pelbagai pekerjaan dalam sektor swasta dan kerjaan 

3. Perkembangan Pendidikan 

Negeri-negeri Melayu : 

 

Sekolah Vernakular Melayu = pengetahuan asas , membaca , menulis dan mengeja

Sekolah Vernakular Cina = di bandar , berorientasikan kurikulum sekolah dari China , buku teks dari China

Sekolah Vernakular Tamil = terbatas ( sekolah rendah ) , buku teks dibawa dari India

Sekolah Inggeris = Sekolah Inggeris pertama di Tanah Melayu - Penang Free School (1816 di Pulau Pinang ) , didirikan di kawasan bandar , lulusan sekolah tersebut berpeluang melanjutkan pelajaran ke luar negara 

Sarawak -  lebih 20 buah sekolah didirikan di mubaligh , sekolah melayu pertama = Sekolah Abang Kassim di Kampung Jawa , Kuching , Madrasah Melayu ditubuhkan untuk melatih orang melayu menjadi guru sekolah dan Native Officer (1931) , sekolah Cina ditubuhkan oleh orang Cina di Bau 

Sabah -  mubaligh Kristian mendirikan beberapa sekolah , membina sekolah untukk kanak-kanak perempuan, SBUB membuka sekolah Melayu di Papar dan Kota Belud

4. Perkhidmatan Kesihatan  

Negeri- negeri Melayu - Hospital kerajaan pertama di Taiping 1878. Merawat buruh asing di lombong, estet. Institut Penyelidikan Perubatan KL 1900. Ditumpukan kepada penyakit tropika: beri-beri, malaria. Masyarakt menggunakan rawatan moden.

Sarawak - Brooke membina hospital di Kuching, Sibu 1913. Sarawak Shell Oilfields Limited membina di Miri. Hospital Raja Brooke Memorial 1925 tapak penempatan kusta seluruh Borneo.

Sabah - William Hood Treacher membina di Kota Kinabalu, Sandakan, Beaufort, Tawau, Kudat. Dispensari di Tambunan, Kota Belud, Sipitang, Keningau, Semporna, Pensiangan, Papar, Tuaran, Ranau.

5. Pembinaan Penjara

Negeri-negeri Melayu - Francis Light menjadikannya pusat menempatkan banduan dari India. SHTI menjadikan banduan sebagai tenaga buruh murah membina pelabuhan, bangunan, jalan raya, landasan kereta api, penjara. 1790, di Fort of Cornwallis, Pulau Pinang. Penjara Taiping dijadikan pusat penahanan banduan hukuman lama Perak, Pahang, N.Sembilan, Selangor.

Sarawak - Rumah Pasong dibina pada awal tahun 1890. Ditadbir oleh Pegawai Daerah ( 1918-1963)

Sabah - SBUB membina The Square Town pada tahun 1879 ( tahun sama dengan pembinaan penjara Taiping ) untuk menempatkan pesalah yang dijatuhi hukuman .