NOTA RINGKAS SEJARAH T3 BAB 3

BAB 3 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU

3.1 Kekayaan Hasil Bumi di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang 

Perlombongan Bijih Timah Abad Ke-15

• Diusahakan oleh orang Melayu di lembah sungai

• Untuk kegunaan tempatan dan diperdagangkan

• Menjadi punca pendapatan utama pembesar

Perlombongan Bijih Timah Abad Ke-16 & 17

Perak

• Sungai Perak, Kuala Kangsar, Kelian Intan, Manjung & Beruas

• Merupakan pelabuhan utama yang menghasilkan bijih timah

• Menjadi negeri naungan Acheh (abad ke-16 & 17)

Perlombongan Bijih Timah Abad Ke-18

Perak

• di Kerian, Kurau, Larut,

Terong & Beruas

• Sultan Paduka Seri Sultan Muzaffar Shah memeterai perjanjian menjual bijih timah dengan Belanda di Melaka

• Pengeluaran bijih timah

Perak merosot akibat aktiviti penyeludupan di Pulau Pinang kepada pedagang British Selangor

• di Kuala Sungai Selangor

• 1790, Sultan Ibrahim dan Belanda menandatangani perjanjian penjualan hasil timah antara Selangor dengan Belanda

Perlombongan Bijih Timah Abad Ke-18

Larut

• Pembesar Melayu Long Jaafar dan anaknya Ngah Ibrahim telah memajukan perlombongan bijih timah di Klian Pauh dan Klian Baru dengan membawa masuk pelombong Cina

 Lembah Kinta

• Pengeluar utama bijih timah dunia

• Menyebabkan kemunculan bandar Gopeng, Ipoh, Batu Gajah dan Kampar

• Sultan Ismail mengusahakan kawasan perlombongan baharu di Lembah Kinta, menyebabkan

kemunculan bandar Papan dan Pangkalan Peguh

Jugra

• Dijadikan pusat pentadbiran Kesultanan Selangor

• Menjadi pusat penutipan cukai bijih timah yang dibawa keluar melalui Sungai Langat untuk

dibawa ke pelabuhan Melaka

Kuala Lumpur

• Merupakan pusat pengeluaran bijih timah yang penting di Selangor

• Mendorong ramai orang Melayu dan Cina mendirikan petempatan di situ yang membentuk

bandar Kuala Lumpur

Lukut

• Merupakan wilayah Kesultanan Selangor

• Mula diusahakan oleh Raja Busu dengan membawa masuk pelombong Cina

Kekayaan Hasil Emas

• Bertumpu di kawasan jalur emas yang sebahagian besarnya terdiri daripada negeri Pahang.

• Mengikut rekod negara China, emas telah menjadi eksport utama Pahang sejak abad ke-13.

• Emas yang dihasilkan di Pahang diperdagangkan diMelaka.

• Sultan Pahang menggunakan emas sebagai hadiah.

Lokasi Perlombongan Emas di Pahang

• Sekitar Sungai Tembeling, Sungai Jelai dan Sungai Semantan.

• Kawasan-kawasan penting perlombongan emas ialah Raub, Tui, Tersang, Selinsing, Penjom, Kechau dan Hulu Dong.

Kegiatan Perlombongan Emas di Pahang

Abad Ke-16 dan Ke-17

• Dijalankan oleh orang Melayu, orang Asli dan orang Minangkabau.

• Menggunakan kaedah mendulang dan melampan.

Abad Ke-18

• Kekayaan emas menarik kehadiran orang Cina dari Kelantan, Perak dan Negeri Sembilan.

• Menggunakan kaedah melampan.

Abad Ke-19

• Sultan Ahmad memberikan konsesi kepada orang Eropah untuk memajukan kegiatan

perlombongan di Pahang

• Pelombong Eropah menggunakan kaedah lombong dedah dan lombong bawah tanah.

3.2 Perluasan Kuasa British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang

Perang Larut 1861 - 1874

• Pergaduhan pelombong Cina antara kumpulan Ghee Hin dengan Hai San.

• Pergaduhan menjejaskan perdagangan bijih timah di negeri Selat.

• Golongan pelabur Eropah dan pedagang Negeri-negeri Selat meminta British campur tangan perebutan Takhta Kesultanan Perak

• Raja Ismail ditabalkan sebagai Sultan.

• Raja Abdullah tidak ditabalkan kerana tidak menghadiri upacara pemakaman, tetapi menuntut haknya

STRATEGI MANIPULASI DI SELANGOR (PERANG KLANG)

Raja Abdullah bin Raja Jaafar

• Memperoleh hak mentadbir daerahKlang daripada Sultan Abdul Samad.

• Berjaya memajukan daerah Klangsebagai pusat pengeluaran bijih timah.

• Mendapat sokongan kumpulan Hai San.

Raja Mahadi bin Raja Sulaiman

• Kemajuan perlombongan bijih timah di daerah Klang mendorong Raja Mahadi menuntut haknya ke atas daerah tersebut yang pernah diletakkan di bawah kuasa ayahandanya.

• Mendapat sokongan kumpulan Ghee Hin.

STRATEGI MANIPULASI DI SUNGAI UJONG, NEGERI SEMBILAN

Kepentingan Sungai Linggi

• Merupakan laluan penting yang menghubungkan daerah Sungai Ujong dengan kawasan

sekitarnya.

• Membolehkan pembesar mendapat hak memungut cukai Persaingan Pembesar Memungut Cukai di Sungai Linggi

• Dato’ Kelana, Dato’ Syahbandar dan Dato’ Muda Linggi saling bersaing untuk mengawal pungutan cukai di Sungai Linggi.

• British memberikan bantuan ketenteraan kepada Dato’ Kelana untuk mengalahkan Dato’

Syahbandar.

• British memperoleh hak memungut cukai di Sungai Linggi

DESAKAN BRITISH DI SELANGO

Rompakan Kapal Dagang British

• Kapal dagang British dalam pelayaran dari Pulau Pinang ke Melaka dirompak berdekatan perairan Kuala Langat.

Serangan Rumah Api

• Serangan terhadap rumah api di Tanjung Rachado.

DESAKAN DAN PAKSAAN BRITISH DI PAHANG

•Pada tahun 1888, berlaku kematian seorang lelaki berbangsa Cina bernama Goh Hui yang ditikam

di pekarangan istana.

•British mendakwa Goh Hui ialah rakyat British.

•Sultan diminta bertanggungjawab atas kematian rakyat tersebut.

•Sultan Pahang dipaksa menerima perlindungan British dengan alasan Sultan tidak mampu

mewujudkan keadilan dan ketenteraman awam.

PERJANJIAN PANGKOR 1874

• Andrew Clarke memanggil ketua kumpulan Ghee Hin dan Hai San serta pembesar-pembesar Melayu

untuk menamatkan perselisihan faham antara mereka.

Antara Syarat Perjanjian Pangkor:

1. Raja Abdullah diiktiraf sebagai Sultan Perak.

2. Raja Ismail dibenarkan memakai gelaran Sultan Muda dan diberi sebuah jajahan kecil untuk ditadbir.

3. Sultan menerima seorang Residen British. Nasihatnya mesti diminta dan dipatuhi dalam semua urusan pentadbiran kecuali berkaitan agama Islam dan adat Melayu.

4. Ngah Ibrahim diakui sebagai Orang Kaya Menteri Larut dan menerima seorang Penolong Residen.

5. British berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak

Perjanjian British – Sungai Ujong 1874:

• Dato’ Kelana diiktiraf sebagai pemerintah Sungai Ujong.

• British mempunyai kuasa penuh memungut cukai di Sungai Linggi.

Perjanjian British – Selangor 1875:

• British membantu Sultan memerintah negeri.

• British menghantar J.G. Davidson menetap di Klang dan Frank Swettenham menetap di Langat

untuk membantu pentadbiran Selangor.

Perjanjian British – Pahang 1887:

• British menempatkan seorang wakil yang mempunyai kuasa seperti pegawai konsul di Pahang.

• British bertanggungjawab menjaga keamanan Pahang.

• Pahang tidak membenarkan membuat perjanjian dengan kerajaan asing tanpa kebenaran British.

• Menasihati Raja-raja Melayu dalam semua hal kecuali berkaitan agama Islam dan adat Melayu.

• Semua nasihat hendaklah diikuti dan dipatuhi.

SISTEM RESIDEN

SULTAN DAN RESIDEN BRITISH

Perak : Sultan Abdullah , J.W.W Birch

Selangor : Sultan Abdul Samad , J.G Davidson

Negri Sembilan : Tunku Muhammad / Yamtuan Besar , Martin Lister

Pahang : Sultan Ahmad , J.P Rodger

 Ciri-ciri Pelaksanaan Sistem Residen:

• Kedudukan sultan dan pembesar negeri dikekalkan.

• Sultan dan pembesar kehilangan kuasa dalam pentadbiran dan pungutan cukai.

• Jabatan-jabatan dan system bercorak Barat digunakan.

3.3 Pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu

Ciri-ciri Negeri-negeri Melayu Bersekutu (Persekutuan 1896)

• Gabungan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang

• Residen Jeneral sebagai ketua pentadbiran

• Raja-raja Melayu menerima nasihar Residen Jeneral dalam semua perkara kecuali yang

berkaitan agama Islam dan adat Melayu

• Kuala Lumpur menjadi pusat pentadbiran

Faktor Pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu

1.Mengatasi Kelemahan Sistem Residen

• Residen menjadi semakin berkuasa dalam Majlis Mesyuarat Negeri.

• Raja dan pembesar Melayu tidak berpuas hati.

2.Menyeragamkan Pentadbiran

• Pentadbiran setiap negeri tidak seragam kerana mempunyai undang-undang sendiri.

• Kemajuan ekonomi antara negeri tidak seimbang.

3.Menangani Masalah kewangan Pahang

• Perak, Selangor, Negeri Sembilan dapat membantu mengurangkan beban kewangan negeri Pahang.

4.Menjamin Keselamatan Negeri

• Membolehkan Negeri-negeri Melayu Bersekutu mempunyai pasukan keselamatan sendiri tanpa mengharapkan bantuan luar.

3.4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu

MAJLIS MESYUARAT NEGERI

• Dipengerusikan oleh Raja Melayu

• Berperanan menggubal undang-undang dan membantu pentadbiran negeri

MAJLIS MESYUARAT PERSEKUTUAN

• Berkuasa meluluskan undang-undang di Negeri-negeri Melayu Bersekutu

• Memberi ruang kepada British untuk mengawal undang-undang dan kewangan negeri

• Memberikan kuasa pentadbiran kepada Pesuruhjaya Tinggi British

• Raja-raja Melayu hanya diletakkan sebagai ahli biasa

PEMBENTUKAN DURBAR

• British membentuk Durbar untuk mendapatkan sokongan Raja-raja Melayu.

• Ahli Durbar terdiri daripada:

- Pesuruhjaya Tinggi British

- Raja-raja Melayu

- Residen Jeneral

- Residen British